Satan en sy Ryk

Die koninkryk van die duisternis is ‘n werklikheid waarvan elke mens kennis moet neem. Satan en sy demone, die gevalle engele wat weens hulle rebellie uit die hemel gewerp is, is in ‘n hewige stryd teen God en sy koninkryk gewikkel, want hulle streef na verering en mag.

Dit is belangrik om te let hoedat Satan progressief in die Bybel geopenbaar word, want dit het na ‘n hele paar beskrywende name van hom aanleiding gegee. Hierdie name is ‘n verdere aanduiding van sy motiewe, werkswyse en bose karakter. Satan en sy demone werk uit mistiese sfere, uit die onderwêreld (Luk. 8:31) of uit die lug bokant die aarde (Ef. 6:12), en verkies om ter wille van groter aanvaarbaarheid hulle ware identiteit te verberg. Aanvanklik het hulle die identiteit van verskeie afgode, en selfs voorouergeeste, aangeneem om te verseker dat mense hulle onwetend sou aanbid en dien deur aan hulle te offer. Hierdie gebruik het deur die eeue heen groot inslag gevind, en in Nuwe Testamentiese tye is Christene ernstig gewaarsku om niks met afgodediens te doen te hê nie omdat die duiwel agter dit sit (1 Kor. 10:19-21).

In die OT het die heidene ‘n groot aantal Baäls, Astartes en ook ander afgode aanbid (Rigt. 2:11-13; 1 Sam. 12:10), en Israel is dikwels verlei om hieraan mee te doen. Die afgodediens is ook saam met okkultiese aktiwiteite soos spiritisme, waarsêery, goëlery en towery beoefen, wat alles werke van die duisternis is waarmee die duiwel mense mislei. Israel is ernstig teen hierdie dinge gewaarsku (Deut. 18:10-14). Sterrewiggelary word ook saam met ander okkultiese aktiwiteite verbied (Jes. 47:12-14).

Daar is in die OT ook begrippe wat meer regstreeks met die duiwel en sy demone in verband staan, en selfs voorbeelde van openlike satanisme. Die Hebreeuse woord sa-ir beteken duiwel en word in Levitikus 17:7 en 2 Kronieke 11:15 as veldduiwel vertaal. Die King James-Bybel vertaal dit as devil. Sa-ir kan ook as ’n harige bokram vertaal word. In satanistekringe word die duiwel as ‘n swart bok of ‘n menslike wese met die kop van ‘n bok uitgebeeld. In sommige voorstellings is hy ‘n afskuwelike kreatuur wat menslike én dierlike trekke het, maar altyd met bokhorings op sy kop. Die OT gebruik ook die woord sjed vir duiwel (vgl. Deut. 32:17). In Psalm 106:37-38 word ‘n antieke vorm van satanisme beskryf waarin mense hulle kinders aan die duiwels geoffer het. In hierdie geval word afgode en duiwels met mekaar gelykgestel.

As ‘n baie duidelike en regstreekse openbaring van die Bose kom sy naam, Satan, net op enkele plekke in die OT voor. Dit beteken Teëstander of Vyand en dui daarop dat hy die groot teëstander, of vyand, van God en van die gelowiges is (1 Kron. 21:1; Sag. 3:1). Tesame hiermee is daar ook twee beskrywende name van hom, naamlik aanhitser en aanklaer.

In die NT word beide die name Satan en duiwel gebruik. Duiwel is van die Griekse woord diabolos afgelei, wat lasteraar beteken. Ander name wat vir die duiwel in die NT gebruik word, is die Bose (Matt. 13:19), Mammon, die geldgod (Luk. 16:13), die engel van die lig (2 Kor. 11:14), die verleier (Op. 12:9), die vader van die leuens (Joh. 8:44), Apóllion, die vernietiger (Op. 9:11), Beëlsebul, die god van die vlieë (Matt. 12:24), Bélial, die nuttelose (2 Kor. 6:15), die aanklaer (Op. 12:10), die mensemoordenaar (Joh. 8:44), die owerste van die mag van die lug (Ef. 2:2), die owerste van hierdie wêreld (Joh. 12:31), die versoeker (1 Thess. 3:5), die slang (Op. 12:9), die draak (Op. 12:9), die brullende leeu (1 Pet. 5:8) en die god van hierdie wêreld (2 Kor. 4:4).

Satan is die hoof van die koninkryk van die duisternis met baie bose geeste, of duiwels, onder hom. Sedert die sondeval beheer en manipuleer hy ook die ongeredde mense wat geestelik in sy mag is. Uit hierdie bose mag verlos die Here ons (Kol. 1:13). Die duiwel probeer alles moontlik om die beheer oor God se skepping oor te neem en dit te verwoes. Hy probeer ook voorkom dat die beeld van God in mense herstel word deur hulle geestelik te verblind en van hulle slawe van die sonde te maak. Sy einddoel is om in die plek van God deur alle mense vereer, aanbid en gedien te word (Op. 13:2,4). Hy wil die Antichris in die plek van Christus in ‘n posisie van heerskappy op aarde plaas. In die plek van die Heilige Gees se werk probeer hy om mense deur verleidende geeste te mislei en te laat dwaal. Ons het die wapenrusting van God nodig sodat ons teen die liste van die duiwel staande kan bly, omdat hy en sy demone wêreldheersers in hierdie bedeling is (Ef. 6:11-12).

Die geestelike magsposisie wat Satan op aarde verkry het, is die gevolg van die sondeval. Alle mense word met ‘n sonde-geneigde natuur gebore en rebelleer saam met die duiwel teen God. Hulle is geestelik dood en moreel verdorwe (Rom. 3:10-18). Selfs ná die koms van Jesus Christus verkies die meeste van hulle die duisternis bó die lig omdat hulle werke boos is (Joh. 3:19). Dit is die rede waarom die duiwel die owerste en ook die god van hierdie gevalle, bose wêreld genoem word (Joh. 14:30; 2 Kor. 4:4). Johannes sê dat die hele wêreld in die mag van die Bose lê (1 Joh. 5:19). Sy invloed is dus baie groot. Satan gebruik ‘n verskeidenheid metodes om die mensdom geestelik te mislei, waaronder die volgende:

Valse profete. In sy mees verbloemde vorm val Satan die kerk van Christus aan deur dit met die bemiddeling van valse profete wat hulleself as gesante van Christus voordoen, binne te dring (2 Kor. 11:13-15; vgl. Matt. 7:15 en 1 Joh. 4:1). Hulle saai verwarring en maak mense van Christus afvallig (2 Kor. 11:2-4) sodat hulle in geestelike duisternis sal wandel.

Valse godsdienste. Op ‘n meer openlike wyse word mense deur valse gelowe mislei om die afgode te aanbid wat in werklikheid demone is (1 Kor. 10:20). Die aanhangers van dié gelowe weet nie dat hulle met duiwels besig is wat hulleself agter die maskers van valse gode verskuil nie. Satan verblind sodoende die mense se sinne sodat hulle nie die ware God deur Jesus Christus wil aanbid nie (2 Kor. 4:4).

Okkultiese magte. ‘n Verdere werkswyse van Satan is deur okkultiese, bonatuurlike magte. Hy koppel dit steeds nie regstreeks aan sy naam nie, sodat mense makliker mislei kan word om daarby betrokke te raak. Deur aktiwiteite soos towery, spiritisme, astrologie, meditasie, fortuinvertellery, astrale projeksie, buitesintuiglike waarneming en waarsêery word Satan se misleidingskrag bemark en eksperimenteer mense goedsmoeds daarmee.

Satanisme. Die regstreekse openbaring van Satan kan, weens die inherente afstootlikheid van die idee, net aan hoogs misleide en geestelik totaal vervalle mense gedoen word. In die verlede was dit tot klein groepies beperk, maar tans neem dit geweldig in omvang toe. Onder hierdie mense openbaar hy homself en sy demone in al hulle afskuwelikheid en bloeddorstigheid, en dring op regstreekse aanbidding aan. In die verdrukking sal dit algemeen wees (Op. 9:20; 13:4).

Hoewel Satan aan die kruis deur die Here Jesus oorwin is, is hy nog glad nie in ‘n put gebind en uit die stryd uitgeskakel nie. Sy werke kan deur Jesus Christus in ons lewe verbreek word (1 Joh. 3:8), en ons kan deur die krag van die Heilige Gees teen die Bose se versoekings en aanvegtinge oorwin (Ef. 6:11). Ons móét egter waaksaam bly en die wapens van die lig aangord (Rom. 13:12). Die duiwel sal eers by die wederkoms van Christus van sy magsposisie as die owerste oor ‘n gevalle wêreld ontneem en in ‘n put gebind word (Op. 20:2-3). Tot dan sal die stryd voortduur.

Strategieë van Satan

Daar is verskillende strategieë wat Satan volg om mense te verlei en in sy mag te kry:

Teëstander. In die eerste en belangrikste opsig van die stryd word die duiwel as die Christen se teëstander beskryf, wat sy ondergang of skade op alle lewensterreine soek (1 Pet. 5: 8-9). Hy wil jou lewe, jou gesondheid, jou eiendom, jou huwelik en alles wat jy het verwoes in ‘n poging om jou tot moedeloosheid en onverantwoordelike dade te dryf. Hy skep oral wanorde (Jak. 3:15-16).

Verleier. Satan is aktief besig om mense tot morele sondes te verlei. Die vleeslike hartstogte en begeerlikhede van die ou natuur word vir hierdie doel uitgebuit. Ons moet hierteen waak (Matt. 26:41), die hulp van die Here soek (Heb. 2:18; 4:15-16) en die ou natuur aflê (Ef. 4:22-24) sodat Satan se bondgenoot in ons lewe (die vlees) kan sterf (Rom. 6:6, 8:13).

Misleier. ‘n Verdere gedaante waarin die Satan teen gelowiges veg, is dié van misleier. Dit het met godsdienstige misleiding en bedrog te doen. Hy buit mense se onkunde uit en dis allerlei godsdienstige leuens aan hulle op om hulle op ‘n dwaalspoor te bring. Geestelike verval is die gevolg hiervan (Matt. 24:4-5,24; 2 Kor. 11:13-15; 1 Tim. 4:1; 2 Pet. 2:1-2).

Berower. Satan wil die Christene beroof deur hulle geestelik én materieel te verarm (Joh. 10:10). Hy wil jou laat terugval en van jou kroon in die diens van die Here ontroof (Op. 3:11; 2 Joh. v. 8). Esau het homself laat beroof, en ons word hierteen gewaarsku (Heb. 12:15-17). Christene wat terugval, verloor ‘n onskatbare erfenis in hulle lewe, en moet so gou as moontlik hulle gebroke verhouding met die Here herstel. Hy vergeef menigvuldiglik (Jes. 55:7) en sal jou nie donker aankyk as jy van jou dwaalweë af na Hom toe terugkom nie (Jer. 3:12).

Aanklaer. Satan tree ook as aanklaer op in die geestelike oorlog wat hy teen Christene voer (Op. 12:10). Hy kla Christene by die troon van God aan nadat hy hulle suksesvol verlei of mislei het. Die Here Jesus kom egter tot ons verdediging as ons nie in die sonde bly nie, maar dit dadelik bely en aflê (1 Joh. 2:1-2). Satan kla Christene ook by mekaar aan om onmin en tweespalt te stig (Kol. 3:13). Moenie in sy hand speel nie. Ons moet wél die valse profete teëstaan, maar in liefde en verdraagsaamheid met die ware broeders saamleef en mekaar ondersteun (Gal. 6:1-2).

Persoonlike toewyding

Ek verbind myself daartoe om vir die duiwel geen plek in my lewe te gee nie (Ef. 4:27) en die volle wapenrusting van God aan te trek sodat ek teen sy liste staande kan bly (Ef. 6:10-18). Wanneer hy my aanval, versoek of probeer beroof, sal ek myself in die gebed aan God onderwerp en die duiwel teëstaan (Jak. 4:7). Wanneer ek skuiling by die Oorwinnaar neem, sal die sielevyand van my af wegvlug. Ek dank die Here dat Hy my elke dag van die Bose bewaar (Matt. 6:13). Ek besef die erns van my stryd teen die sonde, die wêreld en die duiwel, maar ek besef ook dat daar oorvloedige genade is om my in hierdie stryd staande te hou.

Vrae

1.    Hoe het die duiwel homself in die OT geopenbaar?

2.    Noem en verduidelik vyf beskrywende name van die duiwel in die NT.

3.    Hoe maak Satan van valse godsdienste gebruik om sy doel te bereik?

4.    Watter vier metodes of instellings gebruik Satan om die mensdom te mislei?

5.    Noem en bespreek die vyf strategieë wat Satan in sy ondermyningswerk gebruik.

Prof. Joahn Malan